غیبت آن است که عیب پنهانی کسی را پشت سر او بگویند. (1)

اگر صفت ناروا در شخصی باشد یا کاری انجام داده باشد که گناه است و دیگران از آن بی اطلاع اند و دوست ندارد کسی آن را برای دیگران بازگو کند، بازگو کردن آن پشت سر او برای دیگران غیبت است. (2)

غیبت هم برای گوینده و هم برای شنونده حرام است. (3)

1. غیبت متجاهر به فسق (کسی که علنی و آشکار گناه می‌کند) ، که در مورد همان گناهش به اتفاق فقها جایز است و اما نسبت به گناهان دیگرش که پنهان است، مورد اختلاف است.

2. موارد تظلّم شخص از کسی که در حق او ظلم کرده، که می‌تواند ظلم او را بیان کند.

3. موارد مشورت، مانند کسی که می‌خواهد دخترش را به کسی بدهد، و با شخصی در مورد آن فرد مشورت می‌کند که آن شخص می‌تواند عیب پسر را نقل کند.

4. در موارد خیرخواهی و نصیحت، مثل اینکه شخصی با کسی رفیق شود و انسان احتمال دهد که این رفاقت منجر به فساد آن شخص شود. در این صورت، چون رفیق او آدم بدی است، می‌توان در مقام نصیحت و خیرخواهی، عیب او را ذکر نمود.

5. کسی که می‌خواهد به دین ضرر بزند.

6. کسی که می‌خواهد به خودش ضرری بزند که لازم است او را حفظ نمود.

7. کسانی که نوشته‌های مسموم، منحرف کننده و باطل دارند. (13)

پس از واقع شدن غیبت، توبه و پشیمانی از آن واجب است و احتیاط مستحب آن است که از غیبت شده، اگر فسادی بر آن مترتب نگردد، حلالیت بطلبد و یا برای او استغفار کند. (14)

بنابراین، اگر غیبت شونده از دنیا رفته، برای او بسیار استغفار کند و اگر زنده است و انسان بزرگوار و باگذشتی است و گفتن به او عداوت و دشمنی و فتنه ایجاد نمی‌کند، احتیاط مستحب آن است که از وی حلالیت بطلبد و اگر احتمال می‌دهد که مراجعه به او سبب عداوت و فتنه می‌شود، به وی مراجعه نکند و در عوض برای او بسیار استغفار کند.

1. پوشیدن جورابهای بدن نما که با پوشیدن آنها پوست بدن نمایان است در برابر نامحرم حرام است، هم چنین است پوشیدن لباسهای بدن نما. (1)

2. پوشیدن لباسی که برجستگیهای بدن را به گونه‌ای ظاهر می‌سازد که موجب سوق دادن زن به گناه و جلب نظر نامحرم است، جایز نیست. (2)

3. بیرون گذاشتن مقداری از موها به هر انگیزه‌ای که باشد حرام و ناپسند است. نمایان گذاشتن روی پا و کف پا ناپسند و حرام است. (3)

4. سخن گفتن زن با نامحرم و یا شنواندن صدایش به نامحرم اگر به کیفیتی باشد که تهییج کننده و یا خوف فتنه باشد حرام است. (4)

5. حضور مرد و زن نامحرم در جای خلوت جایز نیست و احتیاط در نماز نخواندن در آنجا است، لکن اگر خواند نمازش باطل نیست. (5)

6. مکروه است اختلاط زن و مرد نامحرم مگر برای افراد از کار افتاده. (6)

7. اگر مرد و زن نامحرم در محل خلوتی باشند و کسی در آن جا نباشد و دیگری هم نتواند وارد شود، چنان که بترسند که به حرام بیفتند، باید از آنجا بیرون بروند و ماندن آنها در آن مکان حرام است. (7)

8. هر کسی که نگاه کردن به او جایز نیست، تماس بدنی با او نیز جایز نیست. هر گونه لمس کردن بدن با هر عضوی باشد، حرام است و باید از آن اجتناب کرد، مگر از روی لباس، بدون قصد لذت و ریبه. (8)

9. دست دادن به نامحرم جایز نیست ولو بدون قصد لذت باشد. (9)

10. نگاه کردن بر دستها تا آرنج، مقداری از موی سر، پا تا زانو، زیر چانه و گردن پیرزنهای نامحرم اشکال ندارد. (10)

11. نگاه کردن آقایان به آلبوم عکسهای خانوادگی که در آن عکس زنان فامیل بدون حجاب قرار دارد جایز نیست. (11)

12. زنها می‌توانند به عکس مردان نگاه کنند مشروط بر آنکه قصد لذت نباشد؛ خواه مرد را بشناسند یا نشناسند؛ خواه مرد محرم باشد یا نامحرم. خرید و فروش و نگهداری عکسهای مبتذل حرام است و باید آنها را از بین برد. (12)

13. مرد می‌تواند به عکس نامحرمی که حجاب خود را کاملاً رعایت کرده نگاه کند مشروط به آنکه قصد لذت نباشد.

14. نگاه کردن به هر چیز یا هر کس به قصد لذت یا با خوف فساد، حرام است (به استثنای همسر) خواه نگاه به زن باشد یا به مرد، به حیوان باشد یا جماد، به عکس باشد یا فیلم، مجسمه باشد یا هر چیز دیگر. (13)

15. نامحرم به هر منظور که زینت کرده باشد، نگاه کردن به او جایز نیست. نگاه کردن به نامحرم به قصد لذت حرام است، اگر چه به وجه و کفین یا حجم بدن او باشد. (14)

16. اگر خانم مسلمان کاملاً حجاب خود را رعایت کرده باشد نگاه کردن به وجه و کفین او برای مرد با شرایط ذیل اشکال ندارد:

1. وجه و کفین زینت نشده باشد.

2. نگاه به قصد لذت نباشد. (15)

17. صحبت کردن با هر کس از روی شهوت جایز نیست، مگر با همسر. (16)

18. خانمها می‌توانند با نامحرم صحبت نمایند مشروط به آنکه به قصد لذت و ریبه نباشد و صدای خود را ترقیق و نازک نکنند و خوف افتنان نباشد. (17)

19. مردها می‌توانند با نامحرم با شرایط ذیل صحبت نمایند:

1. به قصد لذت نباشد.

2. با این صحبت به گناه آلوده نشود. (18)

20. صحبت کردن با نامحرم به غیر ضرورت مکروه است، خصوصا اگر مخاطب جوان باشد. (19)

21. کسی که به واسطه نداشتن زن به حرام می‌افتد واجب است، زن بگیرد. (20)

22. مستحب است همسری را برای زندگی انتخاب نمود که باکره و پاکدامن و نجیب باشد. (21)

23. مستحب است در شوهر دادن دختری که بالغه است؛ یعنی مکلف شده، عجله کنند. (22)

24. مستحب است کسی که قدرت بر ازدواج ندارد روزه بگیرد. (23)

سؤال:

استفاده از فیلمهای مستهجن چگونه است؟

جواب:

استفاده از فیلمهای فوق که به منظور انحراف مردم تدارک دیده شده جایز نیست. (24)

سؤال:

دختر و پسرهای امروزه که در دانشگاهها و مؤسسات با هم معاشر هستند آیا اجازه می‌فرمایید برای محرمیت بدون اذن ولی صیغه جاری گردد یا خیر؟

جواب:

اذن پدر را شرط می‌دانم. (25)

2. احکام خانواده، عبدالرحیم موگهی، ص285.

3. همان.

4. تحریرالوسیله، ج2، م29 نکاح.

5. توضیح المسائل مراجع، ج1، م889.

6. عروة الوثقی، ج2، ص805، م49.

7. توضیح المسائل، امام خمینی، م2445؛ توضیح المسائل، فاضل لنکرانی، م25111؛ استفتائات، آیة اللّه خامنه‌ای، ج1، س1095، ص342.

8. عروة الوثقی، ج2، فصل نکاح، م47؛ تحریرالوسیله، نکاح، ج2، م20؛ توضیح المسائل آیت اللّه بهجت با استفاده از مسئله 1934؛ استفتائات آیت اللّه خامنه‌ای، ج1، ص89، س252 و 221.

9. تحریر الوسیله، ج2، ص221؛ عروة الوثقی، ج2، م47 نکاح.

10. عروة الوثقی، م35 نکاح.

11. توضیح المسائل، م2453.

12. احکام روابط زن و شوهر، ص57، مسعود معصومی.

13. توضیح المسائل، مسائل متفرقه.

14. عروة الوثقی، نکاح، م31.

15. عروة الوثقی، ج1، م39؛ تحریر الوسیله، ج2، م18 نکاح.

16. تحریر الوسیله، ج2، م29؛ عروة الوثقی، ج2، ص39.

17. عروة الوثقی، ج2، م39؛ تحریر الوسیله، نکاح، م29.

18. عروة الوثقی، ج2، م39؛ تحریر الوسیله، م29.

19. عروة الوثقی، نکاح، م39؛ تحریر الوسیله، نکاح، م29.

20. توضیح المسائل، م2450.

21. عروة الوثقی، ج2، ص799.

22. عروة الوثقی، نکاح، م14؛ توضیح المسائل مراجع، م2459.

23. عروة الوثقی، ج2، ص801، م22.

24. جامع المسائل، فاضل لنکرانی، ج1، ص485، ص1729.

25. توضیح المسائل مراجع، ج2، ص676، س94.