جایگاه نماز و عملکرد ستاد اقامه نماز و دولت

پیام مقام معظم رهبری به اجلاس سال 81 اقامه نماز زمینه ساز چالشی ذهنی برای دلسوزان نظام و ارزش‌های اسلامی بود که ما را بر آن داشت تا به گونه‌ای دغدغه ذهنی خود را در امتداد پیام معظم له مطرح سازیم. در این راستا توجه به رویکرد جدید مقام معظم رهبری - مد ظله العالی - در جهت پرسش در قبال رهنمودهای گذشته خود قابل بررسی است، زیرا پس از انقلاب معمولا سازمان‌ها و نهادها پیام و رهنمود می‌طلبند، اما هیچکس عملکرد براساس آن رهنمودها را دنبال نمی‌کند. غالبا راهی نموده می‌شود، اما سازمان‌ها بطور شایسته در آن مسیر فعالیت مناسب نشان نمی‌دهند.

از آنجا که براساس پیام معظم له پرداختن به مساله نماز از مهم ترین مسائل نظام تلقی شده و پرداختن به مقوله نماز در حد بایسته و جدی وظیفه همه رسانه‌ها است، ما هم به نوبه خود نکاتی را گوشزد می‌کنیم، به امید آنکه در این حرکت نورانی سهیم باشیم.

نماز و حکومت

1- اقامه نماز از وظائف مهم در حکومت مؤمنین و پارسایان است. قرآن مجید می‌فرماید:

«الذین ان مکناهم فی الارض اقاموا الصلاة و آتوا الزکوة وامروا بالمعروف و نهوا عن المنکر و لله عاقبة الامور» ؛ (1) «[مؤمنین کسانی هستند که اگر به آن‌ها در زمین توانایی دهیم، به اقامه نماز و پرداخت زکات و امر به معروف و نهی از منکر همت می‌گمارند. »

گرچه احیاء امر به معروف و نهی از منکر موجب تبیین همه اصول و احیاء همه فروع می‌گردد لیکن قرآن مجید نماز را که نمود پرستش عمومی و زکات را که نمونه بارز گذشت از مال در راه ترویج معارف الهی و امور خیر است، به طور خاص - به دلیل اهمیت فوق العاده آن - بیان می‌کند.

2- ستاد اقامه نماز به عنوان نماینده حکومت در این امر مهم و اساسی، ابتداء لازم است از رویکرد باری به هر جهت و تصمیم گیری‌های جزئی پرهیز نموده، به برنامه ریزی کلان، گسترده و همه جانبه روی آورد. در این رویکرد جدید لازم است فرایند ذیل مورد توجه قرار گیرد.

الف: انجام پژوهش در زمینه‌های ذیل:

- تحقیقات میدانی جهت شناخت موانعی که فراروی اقامه نماز وجود دارد.

- پژوهش میدانی جهت شناخت علل کم رغبتی به نماز در اقشار مختلف اجتماعی.

- انجام ویژه پژوهش‌های کتابخانه‌ای و میدانی جهت ارائه راهکارهائی در زمینه دفع موانع و ایجاد انگیزه برای اقامه نماز.

ب: هدف گذاری: با توجه به پژوهش‌های انجام شده، لازم است اهداف بلند مدت آموزشی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی مشخص گردد.

ج - سیاست‌های اساسی در جهت دستیابی به اهداف فوق براساس تحقیقات کتابخانه‌ای و میدانی ترسیم گردد.

د - راه‌های دستیابی به اهداف فوق در حد کلی تبیین شود.

ه - جایگاه هر یک از سازمان‌های مختلف فرهنگی، آموزشی، اجتماعی و تبلیغی در زمینه نماز مشخص و وظیفه هر سازمان در حد کلی تبیین گردد.

و - وظائف کلان سازمان‌ها جهت هیئت دولت ارسال و پس از تصویب به دستگاه‌های مورد نظر ابلاغ شود.

ز - هر وزارتخانه، سازمان و دستگاهی نماینده‌ای تام الاختیار مشخص و جهت پیگیری امر نماز منصوب کند.

ح - ستاد اقامه نماز با حضور کلیه نمایندگان سازمان‌ها به طور مستمر جلسات کاری برگزار و روند مصوبات را پیگیری کند.

ط - ستاد، هر شش ماه یکبار گزارشی از فعالیت‌ها تهیه و نقاط قوت و یا عملکرد ضعیف سازمان‌ها را جهت اطلاع هیئت دولت، وزراء و رؤسای سازمان‌ها ارسال و در صورت نیاز به تغییر در برنامه‌های کلان، پیشنهادات جدید خود را جهت تصویب ارسال دارد. این رویکرد، همه بدنه اجرائی کشور را با مساله نماز همراه و در جهت گسترش و اقامه نماز تاثیر جدی خواهد گذاشت.

3- بهتر است ستاد اقامه نماز از این پس به جای برگزاری همایش‌های کم ثمر، تغییر جهت داده و قبل از برگزاری همایش، از همه سازمان‌ها گزارش فعالیت بخواهد، سپس گزارش‌ها را در کمیته‌های تخصصی با حضور نماینده سازمان مربوطه مورد بررسی قرار داده، پس از ارزیابی از سویی نتائج را به دبیرخانه همایش منعکس و از سوی دیگر به ارائه راهکارهای جدید برای سازمان‌ها بپرداند.

هنگام برگزاری همایش، ابتدا گزارش مسؤولین سازمان ها، سپس نتائج کمیته‌های تخصصی مطرح و بالاخره افکار صاحبنظران نسبت به مشکلات موجود به چالش کشیده شود و در نهایت ایده‌های جدید برای برنامه ریزی و زمینه سازی پیش رفت امور، گردآوری گردد و در پایان نتائج نهائی همایش جهت مقام معظم رهبری - مد ظله العالی -، هیئت دولت ومجلس ارسال و بهترین سازمان فعال مورد تشویق قرار گیرد و سازمان‌های کم تحرک به پویائی بیشتر در شاخص‌های مورد نظر فرا خوانده شوند و سازمان هائی که هیچ فعالیتی نداشته اند، مورد بازخواست قرار گیرند.

4- اگر زمانی حکومت بخواهد نماز را در جامعه گسترش دهد، ابتدا لازم است از ادارات و مجموعه‌های تحت پوشش خود آغاز کند.

برای اقامه نماز در ادارات، لازم است دو مقوله مکان نماز و امام جماعت به طور ویژه مورد توجه قرار گیرند.

الف - مکان نماز

در بسیاری از ادارات هنگام تقسیم اطاق‌ها بهترین‌ها را جهت رؤسا و مدیران کل در نظر گرفته و پس از راضی کردن همه مسؤولین، کارکنان، نیروهای خدماتی و. . . بالاخره به مکان دخمه مانندی؛ بی نور، بدبو و نامطبوع می‌رسند که هیچ یک از اعضای اداره حاضر به قبول آن نیستند، در اینجا نوبت به نماز می‌رسد و نام نمازخانه می‌گیرد.

در این زمینه پیشنهاد می‌شود:

- نماز خانه‌ها تبدیل به مسجد شود، زیرا تنها مسجد است که عبادت در آن از ثواب ویژه برخوردار است.

- مساجد ادارات حتی الامکان در فضای باز احداث شود.

- نور طبیعی، امکانات سرمایش و گرمایش، وسایل صوتی مناسب، کف پوش تمیز و. . . برای آن تامین شود.

- نظافت و زیباسازی اطراف مسجد مورد عنایت قرار گیرد.

- تاسیسات جانبی مورد نیاز مانند دستشوئی، وضوخانه و. . . تامین گردد.

- جهت نظافت مستمر آن، دقیق تر از نظافت بخش‌های مختلف سازمان پیش بینی‌های لازم انجام شود.

- گنجایش مسجد براساس مؤلفه تعداد نیروهای اجرائی، حداکثر ارباب رجوع و حداقل ده سال توسعه سازمان در نظر گرفته شود.

- از کاشی کاری و برخی خرج‌های بی مورد پرهیز گردد.

- با نصب تراکت‌های زیبا حاوی روایات جذاب جهت ترغیب مؤمنین به نماز و اقامه آن در مسجد اقدام شود.

ب - امام جماعت

- نماز جماعت با سرعت برگزار و از خواندن دعاهای طولانی جدا پرهیز شود که موجب انزجار مراجعین می‌گردد.

- در صورتی که امام جماعت از مقبولیت لازم در بین کارکنان مؤمن برخوردار نیست، فرد دیگری جایگزین شود.

- از کسانی که توان جذب و پاسخ گوئی به نیازهای مذهبی مردم را ندارند جهت برگزاری نماز جماعت دعوت نشوند.

پی نوشت:

1) حج/41.