حقیقت این است که چه بخواهیم چه نخواهیم دنیای ما انسان‌ها نیز این روزها دست کمی از کارتون پینوکیو ندارد و تا دلمان بخواهد می‌توانیم روزی چندین بار قصه این عروسک چوبی را در بین کوچک‌ترین سطوح جامعه که همان خانواده است تا در جمع فامیل، دوستان، همکاران و متاسفانه در بین مسوولان و بزرگان جامعه نیز تماشا کنیم. متاسفانه دروغ که روزی روزگاری قبحی بزرگ در جامعه ما شناخته می‌شد، این روزها به ابزاری برای رسیدن به اهداف مهم افراد در زندگی روزمره‌شان تبدیل شده؛ به طوری که اگر خود را به این ابزار مسلح نکنند از قافله دوستان و اقوام عقب خواهند ماند. 
رضا اسماعیلی دکترای جامعه شناسی و استاد دانشگاه با بیان این‌که دوام و بقای هرجامعه‌ای با نظام‌های ارزشی خاص آن تامین می‌شود، می‌گوید: حیات جامعه‌ای استمرار دارد که پایبندی آن به هنجارهایش بیشتر باشد. 
او در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا به افزایش تاسف‌انگیز دروغ در بین مردم اشاره می‌کند و با بیان اینکه وجود صداقت نشانگر سلامت جامعه است، ادامه می‌دهد: هرچه در جامعه‌ای صداقت و راستگویی بیشتری دیده شود، سلامت اجتماعی آن به نحو بهتری تامین شده است. 
رواج دروغ‌گویی، نشان‌دهنده بیمار بودن جامعه است 
اسماعیلی در تقابل صداقت، رواج دروغ‌گویی، نیرنگ و فریب را نشانه‌ای بر بیمار بودن یک جامعه عنوان می‌کند و یادآور می‌شود: رواج دروغ‌گویی، جامعه را صدالبته در معرض بیماری‌های بزرگ‌تری قرار می‌دهد. 
او خاطرنشان می‌کند: روی آوردن مردم به دروغ و دروغ‌گویی، بنیان‌های اجتماعی را متزلزل و ثبات و پایداری آن را کاهش می‌دهد. 
این استاد دانشگاه با بیان این‌که امروزه بسیاری از افراد برای رسیدن به اهداف خود هنجارشکنی کرده و به دروغ‌گویی متوسل می‌شوند، می‌گوید: در چنین جامعه‌ای افراد باصداقت دچار آسیب و تزلزل بیشتری می‌شوند. 
اسماعیلی با بیان این‌که متاسفانه شروع دروغ و دروغ‌گویی از گروه‌های کوچک از جمله خانواده آغاز می‌شود، تصریح می‌کند: وقتی صداقت را در گروه‌های کوچک مثل خانواده، کمتر رعایت ‌کنیم، به تبع آن با ورود به سازمان بزرگ‌تری به نام جامعه موجب همه‌گیر شدن این پدیده زشت و ناپسند شده و یک ناهنجاری اخلاقی را در گروه‌های دوستی، خویشاوندی، جمع‌های کارمندی و همکاران‌مان گسترش می‌دهیم.
درد درو‌غ‌گویی را با مجازات و برخورد، دوا کنید 
او با اعلام این‌که برای درمان درد دروغ‌گویی در بین مردم باید برخورد و مجازات مناسبی در نظر گرفته شود، اظهار می‌دارد: برای درمان پدیده دروغ‌گویی باید از سطوح بالاتر جامعه شروع کرد و شاخص به کارگیری افراد در مسوولیت‌های مهم جامعه را جدای از تعهد و تخصص، صداقت قرار داد. 
اسماعیلی با بیان این‌که دروغ‌گویی در جوامع باید مورد بازخواست و توضیح واقع شود، می‌گوید: ارزش‌های مذهبی ما دروغ‌گو را در تقابل و جنگ با خدا می‌دانند و به همین دلیل پذیرش این موضوع در سطوح سازمان‌های اجتماعی به هیچ عنوان قابل توجیه نیست. 
او در خصوص دروغ مصلحتی عنوان می‌کند: متاسفانه برخی با به کاربردن این عبارت سعی می‌کنند وجدان خود را از عنوان دروغ راحت کرده و هرگونه که دوست دارند موضوع را به نفع خود نشان دهند. 
اسماعیلی ادامه می‌دهد: دروغ مصلحتی تنها در موارد محدودی که موجب عدم آسیب به هویت فرد مسلمان و یا جلوگیری از به هم ریختن تعادل یک جامعه شود، آن‌هم به صورت فردی، مجاز شمرده می‌شود.
دروغ، صداقت را به حاشیه می‌برد 
این جامعه‌شناس با اشاره به یکی از سخنان گاندی که رشوه و دروغ را عامل نابودی یک جامعه می‌داند، تصریح می‌کند: دروغ حیات اجتماعی را دگرگون کرده، به فریبکاران و نیرنگ‌بازان احساس امنیت داده و افرادی که صداقت و راستگویی دارند را در حاشیه قرار می‌دهد؛ هم‌چنین تدریج این منکر باعث‌ می‌شود راه سعادت جامعه بسته شود. 
او تاکید می‌کند: در صورتی که سیستم قضایی و حقوقی با دروغ‌گویی برخورد نکند ورسانه‌ها بر روی این موضوع حساسیت نشان ندهند، رفتار دروغ‌گویانه به راحتی در جامعه استمرار می‌یابد. 
دستگاه قضایی دست به کار شود 
اسماعیلی یکی از وظایف دستگاه قضایی را تامین امنیت مردم عنوان می‌کند و اذعان می‌دارد: همان‌گونه که این دستگاه برخورد با مخلان امنیت را در صدر وظایف خود قرار داده‌ است، برخورد با برهم زدگان امنیت اجتماعی را نیز نباید فراموش کنند چرا که رواج دروغ‌گویی در جامعه هم نوعی ناامنی را در بین افراد ایجاد می‌کند. 
او گسترش پدیده دروغ و رویه شدن آن در محیط جامعه را نقطه‌ای خطرآفرین اعلام می‌کند و اظهار می‌دارد: متاسفانه حساسیت اجتماعی نسبت به دروغ و دروغ گفتن به شدت در حال کاهش است و اگر این حساسیت به صفر برسد، صداقت به طور کامل از جامعه رخت بربسته و بنیان‌های اجتماع دگرگون می‌شود. 
اسماعیلی تنبیه کردن افراد دروغ‌گو را یکی از راهکارهای برخوردی با آنها معرفی و تصریح می‌کند: اگر با افراد دروغ‌گو برخورد نشود، دیگر انسان‌های آن‌ جامعه از حقوق اجتماعی مسلم خود محروم می‌شوند. 
دروغ، سرمایه اجتماعی را به باد می‌دهد 
به گفته او، عدم برخورد و محروم نکردن افراد دروغ‌گو از موقعیت‌های اجتماعی، موجب می‌شود دروغ گفتن به یک هنجار در جامعه تبدیل شود. 
اسماعیلی دروغ را مخرب‌ترین عامل از بین بردن سرمایه اجتماعی می‌داند و ادامه می‌دهد: دروغ‌گویی موجب از بین رفتن سرمایه اجتماعی و کاهش اعتماد می‌شود و در نتیجه افراد با شخصیت‌های متفاوتی با هم برخورد می‌کنند. 
او با تاکید بر عمومیت بخشی به ارزش صداقت یادآور می‌شود: دروغ‌گویی به عنوان یک منکر موجب گسترش فرهنگ نفاق در جامعه گردیده و سرعت آن جامعه را برای پیشرفت کاهش‌ می‌دهد. 
ما آدم‌های خوبی هستیم؛ تنها به بیماری مسری پینوکیو بودن دچار شد‌ه ایم 
این جامعه شناس در خاتمه رواج دروغ‌گویی در جامعه را برابر با رواج ناهنجاری‌ها می‌داند و می‌گوید: دروغ‌گویی تعادل اجتماعی را در خانواده، گروه‌های دوستی، خویشاوندی و ‌هم‌چنین سیستم‌های اداری کاهش می‌دهد. 
اسماعیلی می‌گوید: در جامعه ای که دروغ بسیار شنیده شود، نظام ارتباطی خدشه دار شده و با کاهش اعتماد مردم به یکدیگر، بی‌تفاوتی در جامعه رواج ناپسندی می‌یابد. 
ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که حتی وقتی یک نفر تلفن همراهش را جواب نمی‌دهد فکر می‌کنیم در حال دروغ گفتن است. وقتی می‌گوید به بیمارستان رفته‌ام، حرفش را باور نمی‌کنیم. ما آدم‌هایی هستیم که آن قدر به هم‌دیگر درو‌غ‌های کوچک گفته‌ایم که هیچ‌کدام از حرف‌های همدیگر را باور نمی‌کنیم. ما آدم‌هایی شده‌ایم که به سادگی دروغ می‌گوییم و به سختی حرف‌های همدیگر را باور می‌کنیم. ما آدم‌های خوبی هستیم؛ تنها به بیماری مسری پینوکیو بودن دچار شد‌ه ایم. 313/