برداشت مثبت و منفی از کثرت نامزدهای ریاست جمهوری

کثرت کاندیداهای ریاست جمهوری و گمانه‌زنی‌های گسترده موجود مساله‌ای است که اذهان بسیاری را به خود مشغول کرده است. چنان که تا کنون مشاهده بیش می‌شود قریب به بیست نامزد برای این پست اعلام آمادگی ضمنی و صریح کرده‌اند و تعداد بیشتری نیز در فهرست گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای و ... مطرح هستند. البته انتظار جدی می‌رود که در فهرست نهایی انتخابات تعداد این نامزدها کاهش یابد اما در کل می‌توان گفت که اکنون، کثرت کاندیداهای ریاست جمهوری واقعا یک مساله شده است.

برداشت مثبت و منفی از کثرت نامزدهای ریاست جمهوری

کثرت کاندیداهای ریاست جمهوری و گمانه‌زنی‌های گسترده موجود مساله‌ای است که اذهان بسیاری را به خود مشغول کرده است. چنان که تا کنون مشاهده بیش می‌شود قریب به بیست نامزد برای این پست اعلام آمادگی ضمنی و صریح کرده‌اند و تعداد بیشتری نیز در فهرست گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای و ... مطرح هستند. البته انتظار جدی می‌رود که در فهرست نهایی انتخابات تعداد این نامزدها کاهش یابد اما در کل می‌توان گفت که اکنون، کثرت کاندیداهای ریاست جمهوری واقعا یک مساله شده است.

نگاهی کوتاه به این تکثر حاکی از آن است که همه گروه‌های سیاسی حتی آنهایی که به بهانه‌های واهی ادعای پوچ سالم نبودن انتخابات در ایران را تقویت کردند اکنون به صراحت یا در لفافه از حضور در انتخابات و داشتن نامزد برای پست ریاست جمهوری دم می‌زنند و به حتی اصلاح طلبان نیز با کثرت کاندیداهای محتمل مواجه هستند. در این جا قصد ما این نیست که فهرستی جامع از کاندیداهای محتمل جریان‌های مختلف ارائه کنیم اما وقتی در میان اصلاح طلبان به صورت جدی از خاتمی و گاه عبد الله نوری و گاه هاشمی و عارف و جهانگیرزاده و کواکبیان و شریعت‌مداری و ... به عنوان نامزدهای محتمل این جریان برای انتخابات صحبت می‌شود معلوم می‌شود که مساله زیر سوال بردن انتخابات از سوی افرادی از این جریان در انتخابات گذشته، دروغی بیش نبوده است. چرا که اگر افسانه تقلب حقیقتی داشت، طبیعتا نباید اصلاح طلبان این قدر خود را برای حضور در انتخابات حریص نشان دهند. از سوی دیگر جریان‌های نزدیک به دولت نیز که در انتخابات مجلس گذشته از بسته بودن فضا و نداشتن نامزد انتخاباتی صحبت می‌کردند با کثرت کاندیداهای محتمل مواجه هستند، مشایی، رحیمی، صالحی، شیخ الاسلام، هاشمی ثمره، الهام، حاجی‌ بابایی، احمدزاده کرمانی، و... نیز کسانی هستند که در گمانه‌زنی‌های مختلف در رابطه با این جریان از آنها اسم برده می‌شود و برخی از آنها به جد خود را برای شرکت در انتخابات آماده ساخته‌اند و تلاش جدی برای حضور در این عرصه دارند؛ همین نشان می‌دهد که افرادی که از عدم امکان مشارکت جدی در انتخابات سخن می‌گفتند حرفی جز بهانه آوردن برای شکست انتخاباتی خویش نداشته‌اند و گرنه با این شدت برای انتخابات آماده نمی‌شدند که با تعدد و تکثر کاندیدا مواجه باشند.

البته چنان که ذکر شد انتظار جدی می‌رود که تعدد کاندیداهای ریاست جمهوری به این منوال باقی نماند و برخی از این افراد کثیر با ارزیابی‌های خود و برخی نیز با ارزیابی‌های شورای نگهبان از دور خارج شوند تا فضا برای یک انتخاب دقیق‌تر فراهم شود. شورای محترم نگهبان البته در این زمینه وظیفه‌ای قانونی دارد که کسانی که را فاقد صلاحیت لازم برای این جایگاه حساس می‌شناسد و یا کسانی که صلاحیت آنها برای چنین جایگاهی احراز نمی‌شود را از گردونه انتخاب خارج سازد تا فضا برای انتخاباتی سالم و صحیح فراهم شود. کثرت کاندیداهای انتخاباتی هم مثبت است و هم منفی.

در باب منفی بودن تکثر کاندیداهای انتخاباتی صحبت‌های فراوانی شده است که در جای خود درست نیز هستند. برخی از نکات منفی قابل ذکر برای این تکثر به شرح زیر است:

نکات منفی کثرت نامزدهای ریاست جمهوری

1. شکستن آراء یکدیگر برای کاندیداهایی که شرایط و ویژگی‌های نزدیک به هم دارند.

2. تخریب یکدیگر و اختلاف افکنی در مورد کاندیداهایی که هر چند در کلیت به هم نزدیک‌ هستند ولی در تلاش برای رای آوری رعایت اخلاق انتخاباتی را نمی‌کنند.

3. کشیدن اختلافات سیاسی به بدنه اجتماعی مردم از سوی کسانی که خود را حق مطلق و رقیب انتخاباتی خویش را شیطان اکبر می‌دانند و تصور می‌کنند که باید میدان انتخابات را عرصه درگیری و جنگ سرد دید.

4. ایجاد فرصت برای فرصت‌طلبان برای طرح خود و یا امتیاز گیری از نامزدهای اصلی انتخابات.

5. افزایش ناهماهنگی‌ها و دلخوری‌ها بعد از انتخابات در میان کاندیداهایی که اگر رقیب هم نباشند و با هم رقابت نکنند به راحتی می‌توانند در یک دولت کار کنند.

6. افزایش هزینه‌های انتخابات به علت کشیده شدن به دور دوم و بار کردن هزینه‌های فراوان دیگر بر مردم.

7. ایجاد رئیس جمهوری که منتخب اول بسیاری از مردم نبوده است، چرا که وقتی تعدد کاندیدا زیاد شد و انتخابات به دور دوم کشیده شد به صورت طبیعی رئیس جمهوری که در چنین انتخاباتی بر سر کار می‌آید منتخب اول بسیاری از مردم نبوده است.

نکات مثبت کثرت نامزدهای ریاست جمهوری

اما تکثر کاندیداهای ریاست جمهوری به شرطی که برخی گروه‌های سیاسی با شیطنت و دسیسه به دنبال تکثر ساختگی و دردسر ساز نباشند، می‌تواند جنبه‌های مثبتی هم داشته باشد. به عبارت دیگر در بسیاری از موارد برخی از گروه‌های سیاسی از تکثر کاندیدا و ایجاد سردرگمی از این طریق اهداف سیاسی ناسالمی را دنبال می‌کنند. مثلا برخی با تکثر کاندیدا به دنبال آن هستند که مظلوم نمایی کنند و عدم احراز صلاحیت کاندیداهای متعدد خود را با تبلیغت چنین جلوه دهند که عدالت در باب آنها رعایت نشده است. اما فارغ از این دسیسه‌هایی که برای صاحبان آن نیز فایده عملی چندانی نخواهد داشت می‌توان گفت که تکثر طبیعی کاندیداها می‌تواند جنبه مثبت نیز داشته باشد. برخی از جنبه‌های مثبت این امر عبارتند از:

1. احتمال افزایش مشارکت، به علت افزایش رقابت و افزایش تلاش انتخاباتی کاندیداها:

سابقه انتخابات‌های گذشته نیز نشان داده است که هنگامی که تعداد کاندیداهای متعلق به جریان‌های سیاسی مختلف افزایش می‌یابد و رقابت میان آنها جدی‌تر می‌شود میزان مشارکت مردمی نیز افزایش می‌یابد. (برای مشاهده آمارهای جزئی مشارکت مردم در انتخابات‌های ریاست جمهوری اول تا نهم به این صفحه مراجعه کنید.)

2. کاندیدا داشتن طیف‌های مختلف فکری جامعه و پوشش دادن سلایق مختلف مردم

3. شکست طرح دشمن برای القاء جدی نبودن رقابت انتخاباتی

4. نشانی جدی از این که همه گروه‌ها در حقیقت نظام را محبوب و مشروع می‌دانند

5. آمادگی همه گروه‌ها برای نقش‌آفرینی و خدمت در نظام

6. بی‌آبرویی جنبش سبز و دیگر حرکت‌های تحریم کننده انتخابات از دیگر آثار مثبت این تکثر کاندیداها خصوصا تکثر کاندیداهای اصلاح طلب است. نگاهی به سایتهای وابسته به جنبش سبز و نیز رسانه‌های خبری حامی آنها نشان می‌دهد که آنچه خود را جنبش سبز می‌خواند از حضور کاندیداهای متعدد اصلاح طلب در انتخابات احساس شکست می‌کند و صرفا همین که اصلاح طلبان اظهار تمایل برای شرکت در انتخابات می‌کنند نشان می‌دهد که این جنبش دروغین و پوشالین را دفن شده می‌دانند.

7. بی‌آبرویی جریان‌هایی که سلامت انتخابات‌های گذشته را زیر سوال بردند و مشخص شدن دروغ‌گویی آنها

این نکات مثبت در واقع حاکی از آن است که تلاش دشمن برای خدشه در مشروعیت و محبوبیت نظام اسلامی در حوادث پس از انتخابات 88 و فتنه‌ای که به دنبال آن ایجاد کردند با شکست جدی مواجه شده است و دشمن نتوانسته است در این زمینه موفقیتی کسب کند. شکست طرح دشمن به حدی بوده است که حتی اصلاح طلبان که در انتخابات مجلس قبل تلاش کردند که حضور جدی در انتخابات نداشته باشند و خود را خارج از صحنه انتخابات نشان دهند در این انتخابات از مدتها قبل شروع به فعالیت کرده‌اند و حتی چنان که ذکر شد با تکثر کاندیدا نیز مواجه هستند.