شاید بارها زمانی که قرآن تلاوت می‌کنید این آیه توجه شما را به خود جلب کرده باشد. 

یا ایها الذین آمنو اذا قمتم الی الصلاه فاغسلو وجوهکم و ایدیکم الی المرافق و مسحوا وبروسکم وارجلکم الی الکعبین. 
ای کسانی که ایمان آورده اید، چون به نماز برخیزید، صورت و دست هایتان را تا آرنج بشویید و سر و پاهای خودتان را تا بر آمدگی پیشین (هر دو پا) مسح کنید. 
با توجه به این آیه و آیاتی مشابه آن متوجه می‌شویم که وضو به صورت یک عبادت دردستور کار مسلمانان قرار گرفته و عبارت است از شستن صورت و دو دست و مسح سر و دو پا با شرایط خاص که موجب نورانیت و معنویت خاص همراه با نظافت شخص می‌شود. 
بنابراین وقتی که ما روزی چند بار برای نماز وضو می‌گیریم، گذشته از زدودن آلودگی، به اعصاب و تمام عضلات بدن آرامش می‌دهیم و خستگی و کسالتی را که در اثر کار روزانه و سستی خواب به ما دست می‌دهد، از بین می‌بریم و به چهره خود نشاط و روشنایی و شادابی می بخشیم و خود را آماده زدودن آلودگی های جسمی می‌سازد، کسانی که به‌راستی نماز را با توجه و حضور قلب می‌خوانند، دارای چهره ای پاک و نورانی و رفتاری آرام و باوقارند. 
حکمت های وضو از دیدگاه علم بهداشت 
بهداشت روانی 
تجربه نشان داده و از نظر علمی نیز به اثبات رسیده، که وضو باعث طهارت و نورانیت باطن انسان شده و حالتی معنوی در انسان ایجاد می کند که سبب نشاط و شادابی روح می‌شود و از نظر معنوی، چون با قصد قربت و برای خدا انجام می شود اثر تربیتی دارد، مخصوصا چون مفهوم کتابی آن این است که از فرق تا قدم در راه اطاعت تو گام بر می دارم، موید که این فلسفه اخلاقی و معنوی است. هم چنین، در قسمت های بعد خواهیم دید که تماس آب با پوست بدن اثر خاصی در تعادل اعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک دارد. 
بهداشت جسمی 
از این نظر، فایده وضو کاملا روشن است، چرا که شستن صورت و دست ها، آن هم پنج بار و یا لااقل سه بار در شبانه روز اثرات قابل ملاحظه ای در نظافت بدن دارد، هم چنین، مسح کردن بر سر و پشت پاها که شرط آن رسیدن آب به مو ها یا پوست تن است، سبب پاکیزه نگه داشتن این اعضاء می شود که در ذیل به طور مختصر به بیان این فواید می‌پردازیم. 
بهداشت پوست ومو 
همان طور که می دانیم برخی بیماری‌ها تظاهراتشان از پوست شروع می‌شود. مثلا برخی بیماری های قارچی، پوست نواحی چین دار بدن مثل کشاله ران، زیر بغل، لا به لای انگشتان و ...... را درگیر می کنند که با مسح صحیح حد فاصل انگشتان می توان به نوعی از ایجاد بیماری پیشگیری نمود وبه همین ترتیب مسح سر نیزمی تواند توجه انسان را به ضایعات دیگر خصوصاً عفونت ها جلب نماید و انسان را برای رفع آنها آگاه سازد. 
بهداشت گوارشی 
پیشگیری از ابتلا به بسیاری از بیماری های گوارشی که از این راه ایجاد می شوند، ضرورت دارد و دست و صورت انسان که غالبا در معرض کثافات و میکرب های مختلف می باشند، لازم است در روز به واسطه وضو چند مرتبه ای شسته شوند. 
 

 شاید بارها زمانی که قرآن تلاوت می‌کنید این آیه توجه شما را به خود جلب کرده باشد. 

یا ایها الذین آمنو اذا قمتم الی الصلاه فاغسلو وجوهکم و ایدیکم الی المرافق و مسحوا وبروسکم وارجلکم الی الکعبین. 

ای کسانی که ایمان آورده اید، چون به نماز برخیزید، صورت و دست هایتان را تا آرنج بشویید و سر و پاهای خودتان را تا بر آمدگی پیشین (هر دو پا) مسح کنید. 

با توجه به این آیه و آیاتی مشابه آن متوجه می‌شویم که وضو به صورت یک عبادت دردستور کار مسلمانان قرار گرفته و عبارت است از شستن صورت و دو دست و مسح سر و دو پا با شرایط خاص که موجب نورانیت و معنویت خاص همراه با نظافت شخص می‌شود. 
بنابراین وقتی که ما روزی چند بار برای نماز وضو می‌گیریم، گذشته از زدودن آلودگی، به اعصاب و تمام عضلات بدن آرامش می‌دهیم و خستگی و کسالتی را که در اثر کار روزانه و سستی خواب به ما دست می‌دهد، از بین می‌بریم و به چهره خود نشاط و روشنایی و شادابی می بخشیم و خود را آماده زدودن آلودگی های جسمی می‌سازد، کسانی که به‌راستی نماز را با توجه و حضور قلب می‌خوانند، دارای چهره ای پاک و نورانی و رفتاری آرام و باوقارند. 
حکمت های وضو از دیدگاه علم بهداشت 
بهداشت روانی 
تجربه نشان داده و از نظر علمی نیز به اثبات رسیده، که وضو باعث طهارت و نورانیت باطن انسان شده و حالتی معنوی در انسان ایجاد می کند که سبب نشاط و شادابی روح می‌شود و از نظر معنوی، چون با قصد قربت و برای خدا انجام می شود اثر تربیتی دارد، مخصوصا چون مفهوم کتابی آن این است که از فرق تا قدم در راه اطاعت تو گام بر می دارم، موید که این فلسفه اخلاقی و معنوی است. هم چنین، در قسمت های بعد خواهیم دید که تماس آب با پوست بدن اثر خاصی در تعادل اعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک دارد. 
بهداشت جسمی 
از این نظر، فایده وضو کاملا روشن است، چرا که شستن صورت و دست ها، آن هم پنج بار و یا لااقل سه بار در شبانه روز اثرات قابل ملاحظه ای در نظافت بدن دارد، هم چنین، مسح کردن بر سر و پشت پاها که شرط آن رسیدن آب به مو ها یا پوست تن است، سبب پاکیزه نگه داشتن این اعضاء می شود که در ذیل به طور مختصر به بیان این فواید می‌پردازیم. 
بهداشت پوست ومو 
همان طور که می دانیم برخی بیماری‌ها تظاهراتشان از پوست شروع می‌شود. مثلا برخی بیماری های قارچی، پوست نواحی چین دار بدن مثل کشاله ران، زیر بغل، لا به لای انگشتان و ...... را درگیر می کنند که با مسح صحیح حد فاصل انگشتان می توان به نوعی از ایجاد بیماری پیشگیری نمود وبه همین ترتیب مسح سر نیزمی تواند توجه انسان را به ضایعات دیگر خصوصاً عفونت ها جلب نماید و انسان را برای رفع آنها آگاه سازد. 
بهداشت گوارشی 
پیشگیری از ابتلا به بسیاری از بیماری های گوارشی که از این راه ایجاد می شوند، ضرورت دارد و دست و صورت انسان که غالبا در معرض کثافات و میکرب های مختلف می باشند، لازم است در روز به واسطه وضو چند مرتبه ای شسته شوند. 
بهداشت دهان و دندان 
امام علی(ع) فرمودند: والمضمضه و الاستنشاق بالماء عندالطهور طهورللفم والانف، 
شستن دهان و بینی هنگام وضو و غسل، پاک کننده دهان و بینی است. 
بنابراین، رعایت بهداشت دهان و دندان و پیشگیری از بیماری های مختلف آن، از جمله پوسیدگی دندان ها و بیمارهای مختلف آن، از جمله پوسیدگی دندان ها و بیماری های لثه و بافت های اطراف آنها و... امری مسلم است که قرن ها قبل بسیار جالب مولا علی(ع) آن را بیان داشته و در احکام وضو نیز بدان تاکید شده است، چرا که شستن چند باردهان و دندان ها در طول روز باعث طهارت آن نواحی شده و اثر بسیاری در پیشگیری عفونت‌های مربوط و هم چنین نواحی مجاور دارد. 
یکی از راه های عمده انتقال عفونت های تنفسی و یا بسیاری از عفونت های دیگر، بینی است. یعنی استنشاق میکروب از راه بینی یک روش عمده ی انتقال بسیاری عفونت هاست، خصوصا در فصل سرما به علت تجمع نزدیک به هم افراد در محیط های بسته که سبب شرایط مناسبی جهت انتقال عفونت ها از همین راه می شود ، بیماری امکان شیوع بیشتری می یابد و به همین علت در فصل سرما شایع ترین علل مراجعه ئ بیماران چه خردسال و چه بالغین به مراکز درمانی و کلینیک ها، سرما خوردگی است که عمده انتقال بیماری از راه بینی است. 
بسیاری از مسایلی که در باب احکام وضو آمده، چند مرتبه چشیدن آب و نیز استنشاق و حتی شستن قسمتی از درون بینی هنگام وضو، توصیه شده است. 
یکی از مهم ترین راه های جلوگیری از انتقال عفونت های تنفسی و یا به عبارت ساده تر،اولین سد دفاعی بدن در مقابل این عفونت ها، مژک هایی هستند که در مخاط بینی وجود دارند و با تماس هوای آزاد مرطوب می شوند و به عنوان مانعی در عبور میکرب ها و مواد زاید به دستگاه تنفسی عمل می کنند. 
وضو از نظر نوروفیزیولوژی(فیزلوژی سیستم عصبی) 
بنابراین، با توجه به نقشه آدمک حسی، روشن است که وقتی در جریان وضو، داخل دهان، ،صورت، ساعد ها، کف دست ها، جلوی سر و روی پاهای آدمک حسی تحریک شوند، قسمت اعظم قشر حسی تحریک می شود و هوشیاری به سطح بالایی می رسد، در حالی که فقط چیزی حدود 20 در صد از سطح بدن مرطوب شده است و اگر شخص به جای وضو، کل بدن خود (یعنی 5 برابر مساحت وضو) را می شست، چیز زیادی بر تحریک ناشی از وضو افزوده نمی‌شد. 
پس وضو با مرطوب کردن 20 درصد از سطح بدن، تقریبا کار مرطوب کردن تمام بدن را انجام می دهد و این موضوع واقعا یک معجزه است، یعنی 20 درصد در مقابل 80 درصد 
مستحبات وضو و اصول علمی 
1- وضو گرفتن قبل از خواب: 
از نظر صاحب نظران رشته روان شناسی، جهت بهداشت صحیح خواب و داشتن خوابی راحت، باید اصولی را رعایت نمود که از جمله آنها، دوش گرفتن ملایم قبل از رفتن به رختخواب است و جالب این که در ادامه تاکید می شود، این روش هر شب تکرار گردد. 
بنابراین، برای دست یابی به یک خواب راحت و آرامش بعد از آن، دوش گرفتن و استحمام قبل از خواب مفید است که وضو می تواند جای آن را بگیرد. 
2- وضو گرفتن قبل از مطالعه: 
از لحاظ توجه و تمرکز و افزایش هوشیاری در قسمت های قبل بحث شد. نواحی مرتبط با وضو، بیشترین وسعت را در قشر حرکتی مغز دارند و هر چه تحریک این قشر هم بیشتر باشد، خواب آلودگی و کسالت از انسان دور میشود. 
3- وضو گرفتن با آب سرد: 
تجربه نشان داده و از نظر علمی نیز به تایید رسیده است که آب سرد نسبت به آب گرم قدرت تحریک حسی بیشتری دارد. 
4- خشک نکردن اعضا بعد از وضو: 
به علت تماس طولانی تر آب با سطح بدن مدت تحریک حسی طولانی تر شده و تحریک حسی تقویت می شود. 
هم چنین امام صادق(ع9 می فرمایند: من ذکر اسم الله علی وضوئه فکانما اغسل، 
هر کس ذکر خدا را به هنگام وضوبگوید، مانند این است که غسل کرده باشد. 
بنابراین، اولین دانشمندان بشری که از ساختمان سیستم عصبی و قشر مغز آگاهی داشته اند، پیامبر گرامی اسلام (ع)وائمه اطهار(ع) بوده ‌اند که در قرن ها قبل با بیاناتی بسیار جالب بدین موضوع اشاره نموده اند، پس به راستی 
هم عیش العلم،و موت الجهل یخبرکم حلمهم و ظاهرهم عن باطنهم وصمتهم عن حکم منطقهم........ 
خاندان پیامبر(ع) باعث زنده بودن علم و موجب مرگ جهلند، بردباری و علم ایشان شما را از فضیلت و عملشان آگاه می سازد، ظاهرشان از صفای باطن و خاموش شان در برابر آن جه به کارشان نمی آید به شما از استواری و درستی سخن و منطقشان خبر می دهد. 

منبع : کتاب اعجاب و اعجاز علم پزشکی در قرآن کریم و بیان معصومین-تالیف دکتر حسن کریمی یزدی - دکتر علیرضا کوهپایی - سیده منصوره ذکری 
/5